Terugblik: oude meesters in een diverse samenleving

Op vrijdag 20 oktober organiseerde ArtTable een paneldiscussie in het Rembrandthuis over oude meesters in een diverse samenleving. Museumdirecteuren Milou Halbesma (Museum Rembrandthuis), Lidewij de Koekkoek (Frans Hals Museum) en Martine Gosselink (Mauritshuis) gingen onder leiding van Nienke van der Wal met elkaar in gesprek over de complexe en veranderende relatie tussen oude kunst en onze hedendaagse samenleving.

Alle sprekers gaven een korte presentatie over een eigen casus. Zo besprak Martine Gosselink het vraagstuk rondom de naamgever van het Mauritshuis. De afgelopen jaren is steeds meer informatie naar buiten gekomen over fraude en slavenhandel door Johan Maurits, onder meer door onderzoek door het Maurithuis zelf. Hoe ga je daar als museum mee om? Kan de naam nog wel behouden worden? Het Mauritshuis kiest ervoor om in te zetten op onderzoek en educatie rondom zijn geschiedenis, in plaats van het veranderen van naam.

Lidewij de Koekkoek vertelde over het meenemen van vrouwen en mensen van kleur in de tentoonstellingen. Het museum staat bekend vanwege de grote hoeveelheid portretkunst en oude kunst, maar zoekt in tentoonstelling naar een combinatie tussen oude, moderne en hedendaagse kunst. Op die manier maakt het moderne en hedendaagse perspectieven zichtbaar. Komend jaar komt het Frans Hals Museum met een tentoonstelling “The Art of Drag” waar veel vrouwen en mensen van kleur aan mee werken en te zien zijn. Niet alleen in de programmering zelf probeert het museum een breed publiek aan te trekken, maar ook door het educatieprogramma lukt het om meer jonge mensen naar het museum te trekken.

Milou Halbesma vertelde over een aankomende expositie rondom het ‘framen van Rembrandt’ waarin zijn identiteit centraal staat. Hoe kijken we naar hem? Als geniaal schilder, witte man, held, tegendraads kunstenaar? Met de tentoonstelling bevraagt het museum hoe we kijken naar Rembrandt als mens en hoe hij werkte. Ook benadrukte Milou het belang van meerstemmigheid; het verhaal van Rembrandt in dit huis vanuit meerstemmig perspectief, zoals door de vrouwen die in dit huis woonden, de leerlingen die hier les kregen en vanuit de destijds al zeer diverse gemeenschap uit de Breestraat. Dit verhaal vertelt het Rembrandthuis in de gratis 13-talige Multimediatour die iedere bezoeker krijgt.

In het panelgesprek werden zowel onderwerpen aangesneden over programmering, als over interne werkcultuur: hoe zorg je er voor dat verschillende groepen in de samenleving zich welkom en aangesproken voelen in het museum? Hoe ga je om met kritiek op tentoonstellingen die misstanden uit heden of verleden aan de kaak stellen? Ook de vraag hoe om te gaan met bekende kunstenaars, die zich schuldig maakten of maken aan zaken die niet door de beugel kunnen, kwam aan bod. Neem je die werken nog mee in tentoonstellingen of laat je die niet meer zien? En hoe verhoudt zich dit tot bijvoorbeeld sponsoring van het museum? Ook de interne werkcultuur kwam aan bod. Hoe zorg je ervoor dat de instelling een inclusieve werkplek is en hoe zorg je ervoor dat de visie van jouw instelling op deze onderwerpen wordt gedragen in alle lagen van de organisatie? Het gaf stof tot nadenken en een aanzet voor een volgend programma.

ArtTable kijkt heel positief terug op dit programma. Dank aan ons bestuurslid Nienke van der Wal voor de organisatie. Dank aan Milou Halbesma, Lidewij de Koekkoek en Martine Gosselink voor het deelnemen aan het panel en hun openheid en natuurlijk dank aan het Rembrandthuis voor de warme ontvangst. Ten slotte danken wij ook de ArtTable-leden en andere bezoekers voor hun komst en hun vragen en reacties vanuit de zaal.